مصاحبه با پروفسور آنا اوریولو در مورد جنگ اوکراین و نقش آن در امنیت غذایی از دیدگاه حقوق بین الملل

سلام استاد

آیا ممکن است لطف بفرمایید و پاسخ پرسش های ما را بدهید.خانم پرفسور با مهربانی درخواست ما را پذیرفتند.

1-آیا به باور شما جنگ در اوکراین را از دیدگاه حقوق جهانی  می توان عملیات دفاعی ویژه نامید(آنچه که دولت روسیه می نامد)؟

بی گمان نمی تواند. زیرا بر اساس ماده 2.4 منشور سازمان ملل متحد، همه کشورهای عضو سازمان (شامل روسیه)  «در روابط بین‌الملل خود از تهدید یا استفاده از زور علیه یکپارچگی سرزمینی یا استقلال سیاسی هر کشور، یا به هر گونه دیگری که با این قانون ناسازی داشته باشد بایستی خوداری کنند . برپایه اهداف سازمان ملل متحد.»

اصل نوشته شده در ماده 2.4 منشور در بشتر وقت ها به عنوان نمونه کهن از الگوی یک هنجار آمره، یعنی یک امر ناگریز  دیده  می شود.تنها مورد آشکار بیرون از این «پاسبانی از خود»  برپایه  ماده 51 منشور سازمان ملل متحد است، که «اگر حمله مسلحانه علیه یکی از هموندهای سازمان ملل متحد صورت گیرد تا زمانی که شورای امنیت اقدامات لازم را برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی انجام ندهد»(می تواند از خود دفاع کند).

2- با نگاه به اینکه شبکه های فراهم آوری ، ذخیره و پخش مواد غذایی در زمان جنگ در اوکراین در بیم  است، آیا قانون های

ویژه ای در حقوق بین الملل پیرامون پاسبانی  از زیرساخت های تولیدی مانند کشتزارها و نگهداری مواد غذایی مانند سیلوهای گندم وجود دارد؟

به طور کلی، بر پایه  حقوق جهانی بشردوستانه، دوسوی درگیری جنگی (بین‌المللی) باید همیشه نبرد خود را فقط بر روی اهداف نظامی هدایت کنند (ماده 48 پروتکل الحاقی اول کنوانسیون 1949 ژنو).در موردویژه در پیوند با پاسداری   از مواد غذایی، پروتکل های الحاقی 1977 به کنوانسیون ژنو 1949 از چیزهای ویژه برای بقای مردمان غیرنظامی پاسداری می کند. بنابراین حمله، نایودی ، پاکسازی یا بی کاربرد کردن این چیزها، مانند مواد غذایی، زمین های کشاورزی  برای فراهم آوری مواد غذایی، فرآورده های کشاورزی ، دام، ساختارها و ساطو برگ آب آشامیدنی و کارهای آبیاری برای این هدف ممنوع است (پروتکل اول، ماده 54 (2)؛ پروتکل دوم، ماده 14).
همچنین  استفاده هدفمند از گرسنگی دادن غیرنظامیان به عنوان یک روش جنگی با جلوگیری کردن آنها از چیزهای ویژه برای زنده ماندن  آنها، طبق این ماده “جنایت جنگی” را شامل می شود. 8(b)(xxv) اساسنامه رم دادگاه کیفری بین المللی (ICC).

3- شما می دانید که با کمک سازمان ملل و به سختی پروانه گذشت کشتی های مواد غذایی داده شد. آیا باید به دوسوی درجنگ التماس کرد که مسیرهای دریایی بازرگانی مواد غذایی را باز نگه دارند؟ آیا گذشت مواد غذایی از دید قانونی نمی تواند پشتیبانی شود؟

حق بر غذا در پیوند تنگاتنگ با حق روشن زندگی است. اگر شما به حق غذای غیرنظامیان در زمان جنگ اشاره می‌کنید، تمام روش های ممکن باید یه دست شوس های درگیری انجام شود تا خاطر جمعی اپدید آید که «امکان پذیرایی از مردمان غیرنظامی تحت شرایط رضایت‌بخش تغذیه (…)» (ماده 49 کنوانسیون 4 ژنو 1949). بنابراین، گذشتن (کشتی های بازرگانی)باید پایبندانی شود. اما روشن است که قانون ها همیشه پاس داشته نمی شوند.

4- چالش جنگ اوکراین به گونه مستقیم و نامستقیم امنیت غذایی در جهان را تهدید کرد. آیا این گونه بیم  می تواند روزی مورد پیگرد قانونی قرار گیرد؟ آیا چنین دیدگاهی در حقوق بین الملل وجود دارد؟

بله، اگر گرسنگی ناشی از استفاده “هدفمند” از خوراک به نقش جنگ ابزار  باشد، این یک جنایت بین المللی است، یعنی جنایت جنگی (ماده 8(b) (xxv اساسنامه ICC).

5- اگر آشکار شود که در هر جنگی از جمله جنگ اوکراین، اهرم برهم زدن شبکه تجارت مواد غذایی و کشاورزی در جهان (چه  ساخت کمبود مواد غذایی و یا تورم قیمت) به عنوان ابزار نامستقیم برای فشار استفاده خواهد شد، چه در تمام یا بخشی از جهان، آیا این رفتارها را می توان جنایت در برابر بشریت نامید؟ آیا قابل پیگیری است؟

اگر استفاده هدفمند از گرسنگی باعث رنج زیاد، یا آسیب جدی به بدن یا سلامت روحی یا جسمی شود و به نقش بخشی از یک حمله گسترده یا ساختارمند در برابر هر شمار مردمان غیرنظامی انجام شود، می تواند جنایت در برابر بشریت نیز به شمار آید  (ماده 7). (1) (ک) اساسنامه ICC).

پرفسور، با سپاس از شما برای پاسخ ها